Pająki jako karmówka dla płazów
Wstęp: Jako podstawę diety płazów, hodowanych w terrariach, wymienia się zwykle larwy ochotki, wazonkowce, dżdżownice czy muszki owocowe. Nic jednak zwierzętom nie służy bardziej, niż urozmaicona dieta. Dobrymi dodatkami są skoczogonki, nagie ślimaki, prosionki lub rybiki. Niewielu hodowców sięga jednak po pokarm, który w naturze jest niezwykle istotnym ogniwem w jadłospisie płazów, a mianowicie - pająki.
Stworzenia te są łatwo dostępne w sezonie wiosenno-letnim. Tylko kilka krajowych gatunków jest objętych ochroną, ogromna większość nadaje się doskonale jako karmówka.
Musimy mieć jednak na uwadze, że są to drapieżniki i to w dodatku jadowite. Posiadają szczękoczułki, lub inaczej chelicery (pierwsza, zmodyfikowana para odnóży) z kłami jadowymi, którymi nie tylko zabijają ofiarę, lecz również bronią się przed napastnikiem. Dlatego podając je płazom, dobierajmy je zawsze do ich wielkości tak, aby zostały natychmiast pochwycone i połknięte. Wtedy nie stwarzają żadnego zagrożenia. Przyjmijmy, że dla 4-cm traszki, lub żabki wielkości drzewołaza odpowiednią zdobyczą będą pajączki wielkości łebka od szpilki, a więc świeży wylęg większości popularnych gatunków.
Ciekawym pomysłem jest założenie hodowli pająków. Mimo, że nie jest tak wydajna, jak hodowla świerszczy, czy dżdżownic, to warto podjąć się tej próby z jednego powodu - nie wymaga żadnych specjalnych zabiegów,
a jak już wspomniałem, pajęczy wylęg idealnie nadaje się do karmienia świeżo przeobrażonych traszek bądź żab.
Jest drobny i ruchliwy, a to kluczowe cechy, gdy musimy wyżywić często kapryśnych podopiecznych. Nie zawsze znajdą się pod ręką, muszki owocowe czy skoczogonki.
Przedstawię dwa rodzaje pająków, powszechnie występujących w pobliżu człowieka i bardzo łatwych w hodowli: pająki z rodzaju Steatoda (pierwsze zdjęcie) i kątniki z rodzaju Tegenaria (drugie zdjęcie). Oba rodzaje są dość długowieczne (samice mogą dożyć kilku miesięcy lub nawet lat, w swojej hodowli miałem samicę Steatoda grossa, która żyła około trzech lat), tak więc zapłodniona samica, składająca kokony dostarcza nam regularnie karmówki także w sezonie zimowym, gdy wszelki plankton łąkowy smacznie śpi pod warstwą śniegu i dostęp do niego jest niemożliwy.
Charakterystyka: Steatoda spp. należą do licznej rodziny omatnikowatych. Są bliskimi krewniakami czarnych wdów, i całkiem je przypominają, stąd popularna nazwa "fałszywe wdówki". Najczęściej spotykamy trzy gatunki: Steatoda bipunctata (Zyzuś tłuścioch), S. castanea i S. grossa. Osiągają wielkość 0,5-1,5cm. ciała, przy czym samice są większe i masywniejsze od drobniutkich samców.
Kątniki to jedne z największych krajowych gatunków pajęczaków. Należą do rodziny lejkowcowatych. Najbardziej okazały jest kątnik większy (Tegenaria atrica): samica może osiągnąć długość ciała 1,8cm, wraz z nogami 6-7cm. Samce są smuklejsze i mają mniejsze ciało, za to dłuższe nogi. Inne, popularne gatunki to kątnik domowy (T. domestica) oraz występujący raczej w lasach T. agrestis.
Znalezienie obu rodzajów pająków nie jest trudne, zakładają płachtowate (Steatoda) lub lejkowate (kątniki) sieci w kątach pomieszczeń, zwykle w ciemnych miejscach, takich jak garaże i piwnice, często też pod stosami drewna i płaskimi kamieniami.
Hodowla: Znalezione pajęczaki trzymamy w niewielkich pojemnikach (Steatody np. w pojemnikach na mocz, kątniki w większych słoikach) z 1-2 cm. warstwą ziemi, raz w tygodniu delikatnie nawilżaną. Można umieścić też kilka patyczków, stanowiących stelaż do rozpięcia sieci, ale i bez tego po kilku dniach pająk zbuduje swoją pułapkę. Żywienie nie stanowi problemu, pająki te można karmić nawet raz na dwa tygodnie, są bardzo odporne. Jedynie samicom składającym kokony warto zwiększyć "rację" do jednego bezkręgowca tygodniowo, to w zupełności wystarczy. Podajemy muchy, ćmy, larwy mącznika, białe robaki (pinki). Sama obserwacja polowania pająków dostarcza wielu emocji. Steatody potrafią obezwładnić zdobycz znacznie większą od siebie. Kątniki z kolei agresywnie "doskakują" do ofiary i z zapałem uderzają w nią kłami jadowymi.
Rozród: Żeby rozmnożyć pająki, musimy dysponować dorosłą parą. Samca można poznać po delikatniejszej budowie ciała, poza tym, na końcach nogogłaszczek (druga para odnóży, zaraz za szczękoczułkami) mają coś na kształt buławek, są to tzw. bulbusy, czyli zbiorniczki z nasieniem. Przed wpuszczeniem go do samicy, powinniśmy ją solidnie nakarmić, żeby zminimalizować ryzyko przedwczesnego pożarcia. O ile u kątników, praktycznie nigdy to nie występuje (samice są wręcz potulne wobec partnerów), o tyle Steatody niemal zawsze pożerają samca po kopulacji, a nawet w jej trakcie, ale koniec końców, bliskie pokrewieństwo z czarnymi wdowami "zobowiązuje".
Kiedy samica złoży kokon, najlepiej jest jej go odebrać (delikatnie złapać pęsetą tak, aby nie zniszczyć jajeczek i wyciągnąć) i umieścić w osobnym pojemniku, np. kliszówce.
Jeżeli delikatnie naciągniemy go z obu stron, wówczas otworzy się i jajeczka się wysypią, nie zaszkodzi to ich rozwojowi, a przynajmniej będziemy na bieżąco obserwować, na jakim są etapie.
Po wylęgu nimfy leżą wspólnie w kokonie. Po pierwszej wylince przekształcają się w młode pajączki i opuszczają go, są gotowe do żerowania, do samodzielnego życia.
Wówczas można je wysypać do pojemnika, w którym znajdują się płazy, uważając, by pajączki nie wpadły do wody lub na zbyt mokre podłoże (topią się wtedy, a martwy pokarm nie przykuwa uwagi płazów).
Lepiej podawać pajączki częściej, a w mniejszej ilości, gdyż mają tendencję do wspinania się po ściankach terrarium i ucieczek, więc wszelkie osobniki, które umkną płazom, niezwłocznie opuszczą "strefę zagrożenia".
Samice kątników i "fałszywych wdówek" składają w ciągu swojego życia kilka, a nawet kilkanaście kokonów, każdy w odstępie ok. 2-3 tygodni od poprzedniego. W każdym znajduje się kilkadziesiąt jajeczek, z każdym kolejnym kokonem jednak ilość ta maleje. Samicom, które są już po kopulacji z samcami, nie żałujcie pokarmu, dzięki niemu będą miały energię na produkcję jajeczek i kokonów.
Hodowla pająków jest dedykowana wszystkim tym, którzy nie tylko chcą urozmaicić dietę swoim podopiecznym, lecz także dokonać ciekawych spostrzeżeń i obserwacji, a tych pajęczaki z pewnością dostarczą.