Ichtyosaura alpestris (Laurenti, 1768) - Traszka górska

Syn. Mesotriton alpestris, Triturus alpestris

zobacz cały album

Cechy morfologiczne: Dojrzałe płciowo samce osiągają długość do 11cm,samice do 12cm. Wierzch ciała ciemnoszary lub czarny często usiany grafitowym wzorkiem, spód pomarańczowo-czerwony, bez plam. W porze godowej samiec posiada niski, nie ząbkowany żółto-czarny fałd grzbietowy oraz bardzo dekoracyjne niebieskie ubarwienie z ciemnymi plamami po bokach ciała. To najpiękniejsza szata godowa wśród wszystkich europejskich gatunków traszek.

Szata godowa samca.

Pora godowa: Traszka górska należy do płazów bardzo wcześnie pojawiających się na wiosnę. Na niżej położonych terenach pierwsze traszki pojawiają się już w marcu, a w południowej części zasięgu nawet w lutym. Na terenie Polski najwcześniejszym terminem pojawienia się traszek w wodzie jest data 8 marca. Tak wczesny pojaw zdarza się jednak rzadko i wiąże się z wyjątkowo ciepłą i wczesną wiosną. Normalnym terminem rozpoczęcia godów jest przełom marca i kwietnia. Głównym okresem składania jaj na pogórzu jest maj, w wyżej położonych rejonach czerwiec, a nawet lipiec. Ostatnie godujące traszki można spotkać w górach jeszcze na początku sierpnia.
W wyborze środowiska do rozrodu traszka górska nie jest wybredna. Bywa spotykana w zbiornikach o różnych właściwościach hydrobiologicznych. Oto opis różnych biotopów, w których można spotkać godujące traszki górskie:

• - Zimne górskie żródła o temperaturze wody w okresie godów około 10°C, zupełnie pozbawione roślinności wodnej.
• - Górskie zimne stawki o maksymalnej temperaturze około 10°C, również pozbawione roślinności. W takich zbiornikach często występują razem z traszką karpacką.
• - Leśne i polne stawki o mulistym dnie, pokrytym opadłymi liśćmi i rozkładającymi się szczątkami roślin.
• - Większe stawy o obfitej roślinności wodnej zanurzonej i wynurzonej. Tu często występuje razem z pozostałymi gatunkami traszek z wyjątkiem karpackiej, oraz z innymi płazami.
• - Sztuczne zbiorniki w sąsiedztwie siedzib ludzkich, płytkie wiejskie studnie, różnego rodzaju betonowe zbiorniki, sadzawki ogrodowe i parkowe.
• - Długo nie wysychające kałuże i wypełnione wodą koleiny na leśnych drogach.

Przebieg godów, toki samców i składanie jaj przez samice przedstawiają się typowo, podobnie jak u pozostałych gatunków traszek. Jedyna różnica dotyczy składania jaj. Z powodu braku podwodnej roślinności samice często nie mają możliwości zawijania jaj do liści, więc przyklejają je do nitek glonów, gałązek i kamieni lub składają je luzem w krótkich sznurkach lub małych pakietach. Jedna samica składa przeciętnie 100-150 jaj.

Larwa: W temperaturze około 20°C larwy wylęgają się po 8-9 dniach, w temperaturach niższych po 16-20 dniach. Osiągają do 40mm długości i są łatwe do odróżnienia od larw innych gatunków traszek. Posiadają charakterystyczny szpiczasty wyrostek na końcu płetwy ogonowej oraz ciemny deseń pokrywający płetwę. W zależności od warunków, a zwłaszcza od temperatury wody rozwój trwa 3-4 miesiące. Głównym terminem metamorfozy jest sierpień oraz wrzesień ,chociaż przeobrażanie się w październiku nie należy do rzadkości. W wyższych górach larwy często zimują. Są bardzo żarłoczne, żywią się planktonem, larwami owadów. Przy większym zagęszczeniu larw często dochodzi do kanibalizmu.

Właściwości ekologiczne: W okresie życia lądowego traszka górska wykazuje aktywność nocną, za dnia pojawia się jedynie podczas deszczu. Jest ściślej niż inne gatunki związana ze środowiskiem wodnym. Wiele osobników pozostaje w wodzie również po okresie godowym, aż do jesieni. Wśród naszych traszek jedynie grzebieniasta ma podobną właściwość, ale w mniejszym stopniu. W okresie życia wodnego głównym składnikiem pokarmu są skorupiaki i larwy owadów (wioślarki, larwy ochotkowatych, komarów, chruścików, jętek i widelnic). Na lądzie głównym pokarmem są dżdżownice, ślimaki bezskorupowe, także pająki i różne małe owady. Zimuje wyłącznie na lądzie, głównie w środowiskach leśnych. Zaszywa się w ściółkę lub wykorzystuje różne kryjówki. W naszych warunkach klimatycznym przeciętnym terminem zapadania w sen zimowy jest druga połowa października.

Biotop występowania.

Występowanie: Traszka górska zamieszkuje wyżynne i górskie tereny środkowej oraz częściowo południowej i zachodniej Europy. Z uwagi na duże zdolności adaptacyjne spotykana bywa również na nizinach, oczywiście tylko tam, gdzie znajduje odpowiednie warunki do życia. Takie nizinne stanowiska znane są również z terenu Polski. W Polsce rdzenny i zwarty obszar występowania traszki górskiej obejmuje Sudety i Karpaty wraz z pogórzem. Oprócz tego mamy szereg izolowanych, wyspowych stanowisk poza obszarem zwartego zasięgu. Takie stanowiska, o typowo nizinnym charakterze znajdują się głównie w dolinie Odry w woj. dolnośląskim i lubuskim. Traszkę górską można spotkać w rejonie Wzgórz Trzebnickich, Żar, Żagania, Głogowa i Zielonej Góry. To ostatnie stanowisko leży na północnej granicy zasięgu tego gatunku w Polsce. Szczególnie interesujące jest występowanie traszki górskiej w rejonie Gór Świętokrzyskich. Zamieszkuje cały region i jest tu bardzo liczna. W paśmie Łysogórskim, na wysokości 400-600m n.p.m. jest to najpospolitszy płaz ogoniasty, znacznie przewyższający liczebnością występującą tu również traszkę zwyczajną. Ten obszar występowania ma charakter reliktowy, świadczy o tym, że niegdyś zwarty zasięg występowania tego gatunku był znacznie większy i sięgał dalej na północ. Zasięg pionowy gatunku też jest znaczny. W Polsce spotykamy traszkę górską od 95m n.p.m. (okolice Żagania) do około 1670m n.p.m. w Tatrach.

Publikacja: 1.10.2011 Autor: Wojtas Źródła:

"Płazy i gady krajowe", Włodzimierz Juszczyk, Warszawa 1974

"Płazy Świata", Joanna Mazgajska, Warszawa 2009