Bombina variegata (Linneaus, 1758) - Kumak górski
zobacz cały album
Informacje ogólne: Bombina variegata jest gatunkiem należącym do rodziny kumakowatych (Bombinatoridae).
Budowa i przystosowanie: Kumak górski jest bardzo blisko spokrewniony z kumakiem nizinnym. Ma drobną budowę ciała z krótkimi kończynami i małą, płaską głową. pozbawioną parotyd (jadowych gruczołów zausznych), koniec pyska jest zaokrąglony. Błony bębenkowe nie są widoczne. Oczy mają źrenice w kształcie serca. Skórę grzbietu ma zdecydowanie chropowatą, pokrytą szorstkimi brodawkami. Brzuch ma gładki. Długość dorosłych osobników wynosi 5-6cm, masa ciała do 6g. Palce tylnych nóg spięte są błoną pływną. Dobrze pływają. Zaniepokojone nurkują w mule na dnie zbiornika. Przestraszone na lądzie demonstrują jaskrawy kolor brzucha wyginając do góry przednie i tylne kończyny oraz podgardle (refleks kumaka). Przy silnym podrażnieniu, komórki gruczołów skórnych wydzielają substancję trującą, która skutecznie chroni kumaki przed atakami drapieżników.
Ubarwienie: Grzbiet ma kolor brązowo-oliwkowy lub szaro-ziemisty, dosyć często o odcieniu zielonym. Zróżnicowanie w kolorze związane jest z różnym środowiskiem życia. Brzuch jest gładki, jaskrawożółty pokryty dość dużymi, nieregularnymi szaro-niebieskimi plamami przechodzącymi w odcień czarno-granatowy. Na brzuchu występują dodatkowo nieliczne białe kropki.
Biotop, aktywność, odżywianie: Kumaki górskie zamieszkują wyżyny i okolice górskie przeważnie powyżej 300m n.p.m. Prowadzą ziemno-wodny tryb życia. Zasiedlają drobne zbiorniki wodne - małe stawy i sadzawki, leśne kałuże, koleiny na drogach z utrzymującą się wodą lub rowy odwadniające, a także zalane żwirownie. Mogą przebywać zarówno w zbiornikach o gęstej roślinności wodnej jak i zupełnie czystych. W czasie obfitych deszczów chętnie wędrują w poszukiwaniu nowych zbiorników. Preferują zbiorniki w których brak innych płazów bezogonowych. Lubią życie stadne, czasami wiele kumaków zamieszkuje jedną niewielką sadzawkę. Dzień spędzają w ukryciu wychodząc na polowanie po południu i wieczorem. W miejscach zacienionych są aktywne cały dzień. Ich pokarm stanowią skąposzczety i niewielkie owady. Podczas długotrwałej suszy mogą zapadać w sen letni. Zimują od października do początków kwietnia zagrzebane w mule zbiorników wodnych lub w glebie.
Pora godowa i rozmnażanie: Dymorfizm płciowy jest widoczny tylko w okresie rozmnażania - samce maja masywniejsze ramiona oraz posiadają ciemne modzele godowe na wewnętrznych stronach przedramion, mają również większe brodawki skórne i lepiej rozwinięte błony pływne. Po opuszczeniu kryjówek zimowych przystępują do rozrodu. Każdy samiec ma swój rewir wynoszący około pół metra. Nie mają worków głosowych więc nie kumkają zbyt głośno. Dodatkową informacją dla samic jest koliście rozchodząca się fala, którą kumkający kumak wytwarza uderzając o powierzchnię wody tylnymi nogami. Chóralny śpiew samców wabi samice. Gdy do rewiru samca przypłynie gotowa do rozrodu samica, kumak chwyta ją w pachwinach przednimi kończynami (ampleksus ingwinalny). Samica składa na roślinach wodnych, korzeniach, kamieniach pojedynczo lub w niewielkich kłębach jaja, w tym czasie samiec je zapładnia. Skrzek jest składany przeważnie podczas deszczu, gdy temperatura wody wynosi co najmniej kilkanaście stopni Celsjusza. Samica może złożyć jednorazowo do 100 jaj. Okres godowy trwa około pięciu miesięcy - kumaki górskie mogą przystępować do rozrodu wielokrotnie w ciągu lata. Zwiększa to szanse przeżycia kijanek w małych, okresowo wysychających zbiornikach wodnych.
Rozwój larwalny: Kijanki wykluwają się po około 10-12 dniach. Oddychają skrzelami zewnętrznymi, które pod koniec rozwoju przekształcają się w skrzela wewnętrzne. W miarę wzrostu powiększa się wielkość kijanek i różnicuje się budowa ciała, wyrastają najpierw kończyny tylne a następnie przednie. Na płetwie ogonowej widać charakterystyczny rysunek czarnej siateczki Czas przeobrażania kijanek trwa od ponad miesiąca do dwóch. Gdy osiągną długość 3-5cm są gotowe do wyjścia na ląd. Jeżeli nie zdążą osiągnąć odpowiedniego rozmiaru giną. Jest też prawdopodobne, że w odpowiednich warunkach kijanki zimują.
Występowanie i podgatunki: Zamieszkuje wyżyny i górskie okolice Europy środkowej i południowej, od Francji do Morza Czerwonego na wschodzie, na południu Włochy i Grecję. W obrębie tego obszaru występowania określone są następujące podgatunki:
- - Bombina variegata variegata,
- - Bombina variegata pachypus,
- - Bombina variegata scabra,
- - Bombina variegata kolombatovici,
Ochrona: W Polsce objęty całkowitą ochroną gatunkową.